Tahkim Nedir?

Uluslararası Adalet Divanı, Hague'de bulunur ve Birleşmiş Milletlerin temel yargı organıdır

Devletler arası tahkim veya yabancı yatırımcılarla devletler arasında yaşanan yatırım uyuşmazlıkları ele alınırken, tahkimin yargısal çözüm ile birlikte uyuşmazlık çözümüne yönelik iki temel yöntemden biri olduğunu kabul etmek önemlidir. Yargısal çözüm, Uluslararası Adalet Divanı (ICJ) gibi yerleşik mahkemelere dayanırken, tahkim taraflarca yapılandırılır. Taraflar, hakemleri seçme, tahkimin usul hukukunu belirleme ve uyuşmazlığa uygulanacak hukuku tayin etme konusunda özgörlüğe sahiptir.

Tahkim çeşitli şekillerde sınıflandırılabilir. İlk olarak, taraflara göre bir ayrım yapılabilir:

• Devletler arası tahkim, iki devlet arasında gerçekleşir,

• Karışık tahkim, devletler ve bireyler veya özel şirketler gibi devlet dışı aktörleri kapsar,

• İki devlet dışı aktör arasındaki tahkim.

  
  

İkinci bir sınıflandırma tahkimin yürütülme şekline dayalıdır:

• Ad hoc tahkim, tarafların belirli bir tahkim kurumunun kurallarına bağlı kalmaksızın tahkim prosedüründe anlaşmaya vardığı bir yöntemdir,

• Kurumsal tahkim, tarafların seçilen bir tahkim kurumunun usul kurallarını izlediği ve süreç boyunca yardım aldığı bir yöntemdir.

  
  

Uluslararası hukuka dayalı uyuşmazlıkların çözümünde çeşitli tahkim kurumları yer almaktadır. Bunlardan en önde gelenleri, yatırım uyuşmazlıkları için Lahey'deki Daimi Tahkim Mahkemesi (Permanent Court of Arbitration) ve Washington'daki Yatırım Uyuşmazlıklarının Çözümüne İlişkin Uluslararası Merkez (ICSID) olarak bilinir.

Üçüncü sınıflandırma, uyuşmazlıkların konusuna dayalıdır:

• Tahkim, özel taraflar arasındaki ticari hukuk uyuşmazlıkları,

• Devletler ile yabancı yatırımcılar arasındaki yatırım uyuşmazlıkları,

• Veya sınır belirleme gibi konuları içeren denizcilik uyuşmazlıkları ile ilgili olabilir.